جنون قاتل در ارتكاب قتل از موضوعات بحث برانگيز به شمار ‌‌‌‌مي‌رود. يكي از جرائمي كه حساسيت بالاي قانوني در خصوص آن وجود دارد و مواد بسياري در قانون به آن پرداخته است، قتل ‌‌‌‌مي‌باشد در يك تقسيم بندي كلي ‌‌‌‌مي‌توان قتل را به دو گروه تقسيم كرد قتل عمد و قتل غير عمد در ماده 289 قانون مجازات اسلامي آمده است كه (جنايت بر نفس، عضو و منفعت بر سه قسم عمدي، شبه عمدي و خطاي محض است.) مطابق اين ماده در ‌‌‌‌مي‌يابيم كه قتل‌‌‌‌ تقسيم بندي ديگري نيز دارد كه عبارت است از قتل عمد، قتل شبه عمد و قتل خطاي محض كه در ادامه به توضيح آن‌‌‌‌‌ها ‌‌‌‌مي‌پردازيم. براي كسب اطلاعات بيشتر در مورد عوامل رافع مسئوليت كيفري كليك كنيد.

1-‏ قتل عمد| جنون قاتل

در ماده 290 قانون مجازات اسلامي بيان شده است كه جنايت در موارد زير عمدي محسوب ‌‌‌‌مي‌شود:
الف- هرگاه مرتكب با انجام كاري قصد ايراد جنايت بر فرد يا افرادي معين يا فرد يا افرادي غيرمعين از يك جمع را داشته باشد و در عمل نيز جنايت مقصود يا نظير آن واقع شود، خواه كار ارتكابي نوعاً موجب وقوع آن جنايت يا نظير آن بشود، خواه نشود.
ب- هرگاه مرتكب، عمداً كاري انجام دهد كه نوعاً موجب جنايت واقع شده يا نظير آن، ‌‌‌‌مي‌گردد، هرچند قصد ارتكاب آن جنايت و نظير آن را نداشته باشد ولي آگاه و متوجه بوده كه آن كار نوعاً موجب آن جنايت يا نظير آن ‌‌‌‌مي‌شود.

پ- هرگاه مرتكب قصد ارتكاب جنايت واقع شده يا نظير آن را نداشته و كاري را هم كه انجام داده است، نسبت به افراد متعارف نوعاً موجب جنايت واقع شده يا نظير آن، ‌‌‌‌نمي‌شود لكن درخصوص مجنيٌ عليه، به علت بيماري، ضعف، پيري يا هر وضعيت ديگر و يا به علت وضعيت خاص مكاني يا زماني نوعاً موجب آن جنايت يا نظير آن ‌‌‌‌مي‌شود مشروط بر آنكه مرتكب به وضعيت نامتعارف مجنيٌ عليه يا وضعيت خاص مكاني يا زماني آگاه و متوجه باشد.
ت- هرگاه مرتكب قصد ايراد جنايت واقع شده يا نظير آن را داشته باشد، بدون آنكه فرد يا جمع معيني مقصود وي باشد، و در عمل نيز جنايت مقصود يا نظير آن، واقع شود، مانند اينكه در اماكن عمومي بمب گذاري كند.

تبصره

تبصره 1- در بند(ب) عدم آگاهي و توجه مرتكب بايد اثبات گردد و در صورت عدم اثبات، جنايت عمدي است مگر جنايت واقع شده فقط به علت حساسيت زياد موضع آسيب، واقع شده باشد و حساسيت زياد موضع آسيب نيز غالباً شناخته شده نباشد كه در اين صورت آگاهي و توجه مرتكب بايد اثبات شود و در صورت عدم اثبات، جنايت عمدي ثابت ‌‌‌‌نمي‌شود.
تبصره 2- در بند(پ) بايد آگاهي و توجه مرتكب به اينكه كار نوعاً نسبت به مجنيٌ عليه ، موجب جنايت واقع شده يا نظير آن ‌‌‌‌مي‌شود ثابت گردد و درصورت عدم اثبات، جنايت عمدي ثابت ‌‌‌‌نمي‌شود.

2-قتل شبه عمد| جنون قاتل

ماده 291 قانون مجازات اسلامي به جنايات شبه عمد اشاره كرده است. به اين شرح كه:

الف- هرگاه مرتكب نسبت به مجنيٌ عليه قصد رفتاري را داشته لكن قصد جنايت واقع شده يا نظير آن را نداشته باشد و از مواردي كه مشمول تعريف جنايات عمدي ‌‌‌‌مي‌گردد، نباشد.
ب- هرگاه مرتكب، جهل به موضوع داشته باشد مانند آنكه جنايتي را با اعتقاد به اينكه موضوع رفتار وي شيء يا حيوان و يا افراد مشمول ماده(302) اين قانون است به مجنيٌ عليه وارد كند، سپس خلاف آن معلوم گردد.
پ- هرگاه جنايت به سبب تقصير مرتكب واقع شود، مشروط بر اينكه جنايت واقع شده يا نظير آن مشمول تعريف جنايت عمدي نباشد.

3-قتل خطاي محض| جنون قاتل

ماده 292 قانون مجازات اسلامي به بيان جنايات خطاي محض پرداخته است:
الف- در حال خواب و بيهوشي و مانند آن‌‌‌‌‌ها واقع شود.
ب- به وسيله صغير و مجنون ارتكاب يابد.
پ- جنايتي كه در آن مرتكب نه قصد جنايت بر مجنيٌ عليه را داشته باشد و نه قصد ايراد فعل واقع شده بر او را، مانند آنكه تيري به قصد شكار رها كند و به فردي برخورد نمايد.
تبصره- در مورد بندهاي (الف) و (پ) هرگاه مرتكب آگاه و متوجه باشد كه اقدام او نوعاً موجب جنايت بر ديگري ‌‌‌‌مي‌گردد، جنايت عمدي محسوب ‌‌‌‌مي‌شود.

4-مفهوم مجنون در قانون| جنون قاتل

مجنون شخصي است كه داراي اختلال در قوه دماغي باشد و همچنين نتواند خوب را از بد تشخيص دهد. در ماده 1217 قانون مدني بيان شده است كه، (اداره اموال صغار و مجانين و اشخاص غير رشيد به عهده ولي يا قيم آنان است.)‌‌‌‌ به اين ترتيب مجانين براي اداره اموال خود قيم دارند و خودشان ‌‌‌‌نمي‌توانند اموالشان را اداره كنند همچنين در ماده 1207 قانون مدني به اين نكته اشاره شده است كه (اشخاص ذيل محجور و از تصرف در اموال و حقوق مالي خود ممنوع هستند:
1- صغار
2- اشخاص غير رشيد
3-مجانين

در اين ماده هم مي‌توان مشاهده كرد كه مجانين جزو افرادي هستند از مداخله در حقوق مالي خود ممنوع ‌‌‌‌مي‌باشند.
اما موضوع بحث ما در خصوص جرم قتل است در صورتي كه شخص مرتكب يعني قاتل‌‌‌‌ مجنون باشد؛ لازم است اشاره كنيم كه جنون دو دسته است جنون ادواري و جنون دائمي شخصي كه مبتلا به جنون دائمي است در تمام مدت عمرش مجنون است اما شخصي كه مبتلا به جنون ادواري است مدتي از عمرش مجنون است و مدت ديگري از عمرش در سلامت عقل به سر ‌‌‌‌مي‌برد. در ادامه بررسي جنون در قتل ‌‌‌‌مي‌پردازيم.

5-مجنون بودن قاتل| جنون قاتل

يك نكته بسيار مهم كه بايد مورد توجه قرار بگيرد اين است كه آيا قاتل هنگام ارتكاب قتل در حالت جنون ادواري بوده است يا جنون دائم، اگر در حالت جنون دائم بوده است در اين صورت مسئوليت كيفري از او رفع ‌‌‌‌مي‌شود و بايد در بيمارستان مربوطه نگهداري شود اما اگر فرد دچار جنون ادواري باشد در صورتي مسئوليت كيفري بر او مترتب ‌‌‌‌نمي‌باشد كه در هنگام وقوع قتل شخص دچار جنون شده باشد اما در حالتي كه شخص در هنگام انجام قتل در سلامت عقلي باشد فاقد مسئوليت كيفري ‌‌‌‌نمي‌باشد.

توصيه مي‌كنيم مقاله عوامل رافع مسئوليت كيفري را در اين راستا مطالعه نماييد.

نكته مهم

آن چيزي كه در خصوص جنون ادواري اهميت دارد بار اثبات آن است و بايد حالت سابق بر ارتكاب جرم بررسي شود اگر حالت سابق بر ارتكاب جرم سلامت عقلي متهم باشد كسي كه بايد جنون خود را در لحظه ارتكاب قتل اثبات كند متهم است ولي اگر حالت سابق بر ارتكاب جرم جنون باشد اين اولياي دم هستند كه بايد اثبات كنند كه قاتل در هنگام وقوع و ارتكاب قتل داراي سلامت عقل بوده است.

براي دريافت اطلاعات بيشتر در خصوص جنون قاتل، به كانال تلگرام حقوقي وكيل دات كام مراجعه نماييد . كارشناسان مركز مشاوره حقوقي وكيل دات كام نيز آماده‌اند تا با ارائه خدماتي در زمينه مشاوره حقوقي تلفني وكيل دات كام به سوالات شما عزيزان پيرامون قتل پاسخ دهند .

:: بازديد از اين مطلب : 3